Het merkwaardige van het amateurvoetbal is dat iedereen zo maar trainer kan worden van een jeugdteam. Diploma’s? Nee, heb je niet nodig. Zelf kunnen voetballen? Hoeft niet. Goed om kunnen gaan met kinderen? Geen vereiste. Het voor kunnen doen of iets uit kunnen leggen? Nee. Positief coachen? Geen mens die er om maalt!
Staalhard komt het er op neer dat in de amateuristische tak van de voetbalwereld er vaak geen enkele eis wordt gesteld aan een jeugdtrainer. Heb jij zin en tijd? Oke, mag jij het doen. Zijn wij er vanaf.
Dat is het gemakzuchtige uitgangspunt bij veel clubs en ouders. En dan kun je wel eens behoorlijk veel pech hebben als enthousiaste jeugdvoetballer die niet kan wachten op zijn eerste training en wedstrijd. Daar sta je dan op je eerste dag met je nieuwe schoenen, een naar nieuw ruikend shirtje en met kloppend hartje. Om vervolgens training te krijgen van de papa van Sven; het dikke joch van school. Kun je een uur in rijtjes gaan staan of achter ballen aanrennen die de papa van Sven onder heel hard gelach hoog de lucht in knalt. Kan de papa van Sven ondertussen een shaggie draaien. Oh, wat hebben ze dat seizoen veel geleerd.
Maar goed, alles is beter dan Koos. Koos is het type dat zelf nooit heeft gevoetbald, maar er wel alles van af weet. Koos begint ook iedere training met een zeer uitvoerige, lachwekkende warming-up van maar liefst 20 minuten. Je moet er niets van zeggen of gaan zuchten want dan wordt Koos heel boos op een 9-jarige. Koos wordt trouwens altijd kwaad als je niet doet wat hij schreeuwt zegt of hem tegenspreekt. Dan wordt Koos rood in zijn hals en kun je naar de kant om je daar 10x op te drukken. En op zaterdag slaat ie je heel hard op je schouder. Dat is zijn manier om aan te geven dat je in de basis staat.
Voor veel jongens is dat het eerste contact met voetbal en een voetbalclub. Training krijgen van een onbenul goed bedoelende vrijwilliger of vader, die echter totaal niet weet waar hij mee bezig is. Dat is ontzettend raar. Juist de eerste kennismaking met een sport moet goed zijn. Dus een trainer die weet hoe je met kinderen moet omgaan en weet welke oefeningen hij aan jeugdspelers van een bepaalde leeftijd en niveau moet geven. Dat is belangrijk voor zowel het enthousiasmeren, het plezier en de ontwikkeling.
Maar in het voetbal doen ze daar dus niet aan. Vinden ze vaak onzin! En wie dan te vaak een slechte trainer voor krijgt geschoteld, heeft – hoe talentvol en gedreven hij of zij ook is – een achterstand opgelopen op het gebied van techniek, taktiek, inzicht, motoriek en mentaliteit.
Ga door de week maar eens bij de dichtstbijzijnde voetbalclub kijken en je krijgt oogpijn van het niveau van de trainingen. Ook bij selectieteams. Op zaterdag bij de wedstrijden is het niet veel beter. Jongens die al jaren in selectieteams zitten kunnen vaak niet eens een bal goed aannemen, hebben nog nooit van looplijnen gehoord, een vooractie maken of opendraaien is er niet bij, net zo min als kaatsen en doorbewegen. Langs de kant staat dan zo’n domoor, deskundige in een coachjack van de club met de armen over elkaar de trainer uit te hangen en zijn frustratie van zich af te schreeuwen. Dat hij en zijn voorgangers debet zijn aan de chaos op het veld komt niet eens in ze op.
Dat komt pijnlijk aan het licht op het moment dat je tegen een team moet spelen met jongens die wel gediplomeerde trainers hebben gehad en wel goed zijn opgeleid. Dan worden ze er dik afgetikt en hoor je trainers zeggen dat het geen schande is omdat die andere jongens veel te goed zijn. Tsja, maar waarom ze beter zijn, daar denken ze bij de gemiddelde amateurclub nooit over na. Daar zijn ze vaak te dom voor. Want dat is een enorm probleem bij voetbal: het te lage denkniveau.
Je ziet nergens zoveel onkunde, onzinnigheid, onbenulligheid en heel veel oerconservatisme bij elkaar als in het voetbal. Loop een willekeurige voetbalkantine in en je waant in een zwakzinnigen gesticht. Alle stereotypen zitten er. De kans op verbetering in de opleiding in zijn algemeenheid is dan ook nihil als je dit aan de clubs overlaat.
Het is dan ook uitermate merkwaardig dat de KNVB het toestaat en toelaat dat alle, maar vooral beginnende jeugdspelers afhankelijk zijn in hun ontwikkeling van een vrijwilliger zonder diploma, zonder ervaring en zonder enige kennis. Er wordt op deze manier ontzettend veel talent de afgrond in geveegd en gedemotiveerd.
In veel andere sporten is zoiets ondenkbaar en zouden we moord en brand schreeuwen bij een ongediplomeerde trainer. Zou u uw kind op zwemles doen bij de papa van Sven? Of op tennis-, ski of judoles doen bij Koos? Nee toch? Het is raar dat bij de ene sport je altijd les krijgt van gediplomeerde trainers en bij voetbal, de grootste sport ter wereld, er vaak geen enkel criterium is. Bij hockey zijn het ook vaak vaders en vrijwilligers die die trainingen verzorgen, maar dat is een ander slag volk dan voetballers. Beter opgeleid vaak, met een hoger denkniveau en dat zie je terug in de trainingen. Daar is gewoon beter over nagedacht. Dat is ook te zien aan het technisch beleid van veel hockeyclubs.
De KNVB zou als harde eis moeten invoeren dat iedereen die training wilt geven aan nieuwe, beginnende jeugdvoetballers of aan jeugdselectieteams die 2e klasse of hoger spelen, je minimaal het Trainer Coach III (UEFA C) diploma moet hebben. Kosten om dat diploma te behalen bedragen slechts 870 euro (inmiddels 1.410,-- / bijna verdubbeling in 4 jaar tijd) ..en je kan het binnen 36 weken al halen. En voor wie begint over geld: Clubs zouden de contributie kunnen verhogen om die trainers van clubgeld te laten studeren of om hen (meer) te betalen. In andere sporten oa het hockey is het vaak heel normaal dat je iets meer betaald als je in een selectieteam speelt, zodat de club van dat geld een betere trainer kan betalen.
Amateurvoetbal met alleen maar gediplomeerde trainers… Wat zou dat het hele Nederlandse voetbal een enorme boost geven. De KNVB kan dan wel onlangs een symposium hebben gehouden over de toekomst van het Nederlandse Voetbal. Maar daar werd uitsluitend gepraat over de jeugdopleiding van de profclubs. Zijn ze dan echt vergeten dat alle topvoetballers allemaal bij een amateurclub zijn begonnen. En daar vaak jaren hebben gespeeld voordat ze werden gescout. Hoeveel (top)voetballers zouden al in de kiem verpieterd en verpest zijn door een Koos?
Update: 30% stopt ermee door de trainer
